Thiết kế vườn theo phong cách Thiền Nhật Bản

Tìm hiểu những loại vườn Thiền Nhật cơ bản

Theo người phụ trách tờ báo “Japaness Hills and Pond Garden” ở Brooklyn, New York. Thực tế, trên thế giới chỉ có khoảng 100 đến 200 người có thể thiết kế vườn Thiền Nhật theo đúng nghĩa. Vì vậy, để có thể tiếp cận hay ít nhất là có được những ý tưởng sáng tạo dựa trên phong cách thiết kế này thì bạn phải hiểu được những loại hình cơ bản của nó.

Loại vườn đầu tiên mà bạn nên tìm hiểu đó là vườn đá hay còn gọi là vườn khô. Loại vườn này thường có rất nhiều cát, sỏi và được thiết kế mang hình ảnh của núi non, sông nước. Những viên sỏi được trang trí thành những họa tiết đặc biệt là biểu tượng của những con sông, trong khi đó những hòn đá được đặt trên cát lại tượng trưng cho núi đồi.

Thể loại tiếp theo của vườn Thiền đó là vườn rêu. Rêu là loại thực vật phát triển mạnh trong môi trường ẩm, nhiều mưa của Nhật nhưng điều thú vị là nó vẫn phát triển bình thường mà không cần quá nhiều nước mưa. Điều này có nghĩa là nó có thể sống và thích nghi tốt ở những vùng khí hậu khác nhau. Vườn rêu thường mang lại cảm giác dễ chịu, tạo sự cân bằng trong cảm xúc và làm cho tâm trí con người trở nên nhẹ nhõm, thoát khỏi sự những lo toan của cuộc sống hàng ngày.

Có một điều quan trọng bạn nên nhớ đó là: Dù bạn quyết định thiết kế theo phong cách vườn đá, vườn rêu hay thậm chí là vườn ao thì mục đích cuối cùng là phải thể hiện được triết lý Thiền của người Nhật. Nếu không làm được điều này thì bạn sẽ không thể hiểu được ý nghĩa sâu sắc của vườn Thiền cũng như không thể cảm nhận được những giá trị tuyệt vời mà nó mang lại.

Giữ được nét văn hóa của một ngôi vườn Nhật

Nếu mục đích của bạn là thiết kế một ngôi vườn Nhật đúng nghĩa, bạn cần phải giữ được nét văn hóa của vườn Nhật trong thiết kế của mình. Nhiều người cho rằng, sân vườn của Nhật Bản vay mượn ý tưởng của những mô hình vườn nhà Trung Quốc. Ví dụ như những bông hoa đỏ hay những cây cầu bắc qua con suối nhỏ thực sự đều bắt nguồn từ truyền thống của Trung Quốc và thường bị nhầm lẫn là của Nhật Bản. Nhưng trải qua nhiều thế kỷ, người Nhật đã đưa cách nghĩ cũng như bản sắc dân tộc vào vườn Thiền và biến nó thành nét văn hóa đặc trưng của đất nước mình. Không còn những chi tiết sặc sỡ, lòe loẹt mà thay vào đó là màu xanh của cây cỏ mang lại cảm giác bình yên, hướng con người đến những điều bình dị mà sâu lắng.

Trong cảnh quan sân vườn Nhật, hoa là một yếu tố không thể thiếu. Điều quan trọng là bạn phải nhận ra được vai trò của nó trong khu vườn và trong việc hướng bạn đến với triết lý Zen. Hoa có thể sặc sỡ nhưng đừng nên sử dụng quá nhiều loại hoa vì nó sẽ gây mất tập trung và không giữ được sự đơn giản, tinh khiết của khu vườn. Theo truyền thống Nhật Bản, hoa được sử dụng để làm nổi bật màu xanh của cây cỏ và tạo sự cân bằng cho cảnh quan.

Ngoài ra, cách bố trí trong khu vườn cũng là một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua. Mỗi chi tiết nhỏ là một biểu tượng của thiên nhiên, vũ trụ. Nó giúp ta hình thành nên những suy nghĩ, cảm nhận về cuộc sống và con người. Toàn bộ cảnh quan của khu vườn đều hướng tới việc thế hiện triết lý Zen hay nói cách khác là tất cả những gì mà bạn làm là để cảm nhận được giá trị của một ngôi vườn mang đậm phong cách Nhật Bản.

Giữ cho ngôi vườn của bạn luôn đơn giản và nhỏ

Yếu tố làm nên nét đặc trưng của một vườn Thiền Nhật Bản không phải là sự rộng lớn về qui mô hay sự sặc sỡ của màu sắc hoa cỏ mà đó chính là tính tượng trưng, sự đơn giản và tinh khiết. Chỉ với một hòn đá cuội, một hàng rào nhỏ xinh hay một bãi cát mềm cũng đủ để con người cảm nhận được sự diệu kỳ của thiên nhiên và lặng mình trong những suy nghĩ, trăn trở của đời người. Không những thế, cái vi mô trong khu vườn đã gợi lên sự vĩ mô, bao la của vũ trụ. Đắm mình trong một không gian tĩnh lặng với cỏ, cây, hoa lá, núi non....con người như được thả hồn vào một vũ trụ thu nhỏ, thoát khỏi những nỗi lo toan, bộn bề của cuộc sống. Chính sự đơn giản, nhỏ bé của từng chi tiết đã giúp con người nâng cao sự tập trung để hòa mình vào thiên nhiên, cây cỏ xung quanh. Đây cũng chính là lý do bạn nên giữ cho ngôi vườn của mình luôn đơn giản và tinh khiết.

Sử dụng những chất liệu tạo nên sự đơn giản là bước đầu tiên bạn cần làm. Ví dụ tạo một hàng rào bằng tre là cách đơn giản và tự nhiên nhất giúp bạn giới hạn được không gian của khu vườn cũng như tạo được được điểm nhấn. Đây được xem là một ý tưởng tuyệt vời mà bạn có thể áp dụng cho bất kỳ khu vườn nào.

Một lối đi nhỏ bằng đá dẫn bạn đến những pho tượng bê tông là một chiến thuật tuyệt vời đưa bạn đến gần với triết lý Zen. Những con đường đá nhỏ quanh co từ lâu đã khơi dậy trong tiềm thức của người dân Nhật Bản một niềm tin mãnh liệt vào tương lai và và một sự tôn trọng với những gì xảy ra trong quá khứ. Đây không phải là một cách nhìn nhận tuyệt vời về cuộc sống hay sao?

Ngoài ra, sự bố trí sắp xếp các yếu tố cảnh quan trong khu vườn nên ở mức đơn giản. Hãy trồng hai hoặc ba cây rêu gần nhau hoặc trồng những loại cây có thân bò ở mặt đất. Màu xanh của thiên nhiên cây cỏ sẽ giảm bớt sự khô khan của sỏi, đá và sự đơn giản trong cách bố trí sẽ tạo nên sự nhẹ nhõm, thư thái trong tâm trí con người.

Thực hiện một cuộc nghiên cứu nhỏ

Việc tạo cho mình một ngôi vườn Thiền Nhật Bản dường như là một ý tưởng khá đơn giản, nhưng thực tế, nó là một loại hình nghệ thuật cần được nghiên cứu, tìm hiểu một cách kỹ càng. May mắn thay, những khu vườn này đã tồn tại và trở nên phổ biến trong hàng trăm năm qua, điều này cũng có nghĩa là nguồn cảm hứng cho việc thiết kế một vườn Thiền là vô tận.

Cuốn sách ”Cách thiết kế một vườn Thiền Nhật Bản” của tác giả Takashi Sawano là một nguồn tài liệu hữu ích, mang lại một cái nhìn toàn diện về sự ảnh hưởng của thiết kế đối với triết lý Thiền. Bao quát các chủ đề như hàng rào tre, bố trí cây cỏ, sự cần thiết của cát, cuốn sách này sẽ mang lại cho bạn một cái nhìn sâu sắc đằng sau những chi tiết nhỏ bé và quan trọng này. Ngoài ra những những nguồn tài liệu trực tuyến như “Những khu vườn Nhật” sẽ giúp bạn hiểu được những điều cụ thể cần làm trước khi thiết kế vườn.

Cuối cùng, hãy dành chút thời gian để tham quan những ngôi vườn khác. Tìm hiểu những gì mà những chuyên gia thiết kế vườn trước đây đã làm là một cách giúp bạn có thêm ý tưởng. Bên cạnh đó, tìm hiểu nguồn gốc của những khu vườn Nhật là bước khởi đầu tốt nhất và sự kết hợp nền văn hóa và truyền thống là điều cần thiết để tạo ra một khu vườn mang đậm triết lý Zen. Để có một ngôi vườn như mong muốn liệu có cách nào tốt hơn việc hình thành những ý tưởng trước khi bạn bắt tay vào thực hành hay không?

Có thể bạn sẽ mất khá nhiều thời gian để có được một vườn Thiền đúng nghĩa nhưng những gì mà nó mang lại mới là điều diệu kỳ không tưởng. Vườn Thiền không chỉ mang lại cho bạn một không gian yên bình, thư giãn mà nó còn giúp bạn có những hiểu biết sâu sắc về văn hóa, lịch sử cũng như lối sống của người Nhật.